Ο "πύργος της Απολλωνίας" υψώνεται στη νότια πλευρά της εθνικής οδού Θεσσαλονίκης - Καβάλας, μεταξύ Αμφίπολης και Νέας Περάμου, πάνω σε χαμηλό γήλοφο που δεσπόζει στην παραλία του κόλπου των Ελευθερών.
Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία
Ο πύργος ελέγχει τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ των εκβολών του Στρυμόνα και του κόλπου των Ελευθερών. Βρίσκεται δηλαδή ανάμεσα στις δυο βυζαντινές πόλεις- κάστρα : Χρυσόπολη στα δυτικά και Ανακτορόπολη ανατολικά.
Ιστορία
Χρονολογείται στην υστεροβυζαντινή περίοδο (14ος αι.) και θεωρείται έργο στρατιωτικό με σκοπό τον έλεγχο των κινήσεων σε όλη τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Αγίου Όρους και Χριστούπολης (Καβάλα). Το όνομα "Πύργος της Απολλωνίας" είναι συμβατικό (και νεοελληνικό) καιμάλλον προήλθε από τη σύγχυση της θέσης της αρχαίας πόλης Απολλωνίας.
Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία
Ο πύργος περιβάλλεται από οχυρωματικό περίβολο. Ο περίβολος είναι τετράπλευρος με τη νότια πλευρά σπαστή σε τρεις μικρότερες πλευρές. Το πλάτος του ποικίλει από 1,20 έως 2,35 μ. Θεμελιώνεται πάνω στον μαλακό ημίβραχο και είναι κτισμένος με αργούς λίθους. Στη νοτιοδυτική πλευρά του βρίσκεται κτιστή κλίμακα που οδηγούσε στον περίδρομο.
Στην εσωτερική πλευρά ήταν προσκολημένα διάφορα βοηθητικά κτίσματα. Θεμέλια οικοδομημάτων διακρίνονται επίσης εξωτερικά της βόρειας πλευράς του. Η βόρεια και ανατολική πλευρά του απολήγουν στη δυτική και νότια αντίστοιχα πλευρά του πύργου ο οποίος σχηματίζει τη βορειοανατολική γωνία του περιβόλου. Είναι τετράπλευρος εξωτερικών διαστάσεων 11Χ10 μ. και σώζεται σε μεγάλο ύψος. Η είσοδός του ανοίγεται στη νότια πλευρά που αντικρύζει τη θάλασσα και βρίσκεται σε ύψος 2 μ. πάνω από το έδαφος. Αποτελείται από τυφλό ισόγειο, κάτω από το επίπεδο της εισόδου, και τέσσερις ορόφους. Ισόγειο και πρώτος όροφος χωρίζονται με ξύλινο δάπεδο. Το ίδιο και ο πρώτος όροφος από τον δεύτερο. Διατηρούνται μάλιστα οι δοκοθήκες του δαπέδου. Ο δεύτερος όροφος χωρίζεται από τον τρίτο με κτιστό φουρνικό που στηρίζεται μέσω σφαιρικών τριγώνων, λείψανα των οποίων διατηρούνται στις γωνίες, στους περιμετρικούς τοίχους. Ο τρίτος από τον τέταρτο μάλλον με ξύλινο δάπεδο. Ο τέταρτος όροφος καλύπτεται με καμάρα, επάνω από την οποία σχηματίζεται το δώμα του πύργου με τις επάλξεις, που όμως δεν σώζονται.
Στον ανατολικό τοίχο του διαμορφώνονται δυο κόγχες που ανήκουν στο παρεκκλήσιο του πύργου. Οι τρεις πρώτοι όροφοι επικοινωνούν με κτιστή θολωτή κλίμακα διαμορφωμένη μέσα στο πάχος της τοιχοποιίας. Η είσοδος προς την κλίμακα, απλό τοξωτό άνοιγμα βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του πρώτου ορόφου, απέναντι από την κύρια είσοδο. Η πρόσβαση προς τον τέταρτο όροφο γινόταν με ξύλινη εσωτερική σκάλα. Το ίδιο πρέπει να υποθέσουμε για την επικοινωνία του ισογείου με τον πρώτο όροφο. Φωτίζεται από μεγάλα τοξωτά παράθυρα που ανοίγονται σε όλες τις πλευρές και δυο φωτιστικές θυρίδες. Η αμυντική ικανότητα του πύργου ενισχύεται με δυο καταχύστρες, από μια στη βόρεια και νότια πλευρά.
Ο Πύργος παρουσιάζει πιο επιμελημένη τοιχοδομία. Είναι κτισμένος με χονδροδουλεμένους συλλεκτούς λίθους, επάλληλα ή μεμονωμένα πλινθία στους οριζόντιους και κάθετους αρμούς ενώ στις ακμές προτιμώνται πελεκημένα αγκωνάρια. Σε δυο σημεία σχηματίζονται δυο ζώνες με τέσσερις σειρές πλίνθων. Ορίζουν το επίπεδο του δευτέρου και τρίτου ορόφου.
Αν ακολουθήσεις το χωματόδρομο που βρίσκεται μετά τον πύργο, θα καταλήξεις σε μία παραλία που θα σου προσφέρει απέραντο γαλάζιο, ηρεμία και γαλήνη.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΙΑ
Κάντε Like στη σελίδα μας στο Facebook ''Θεσσαλονίκη-Ιστορικό Αρχείο''
για να ενημερώνεστε για ιστορικά θέματα της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας
