Σύμφωνα με τη διαθήκη του Ιωάννη Παπάφη, χτίστηκε το Νεοκλασικό οικοδόμημα του Παπάφειου Ορφανοτροφείου σε σχέδια του γνωστού και από άλλα κτίρια της Θεσσαλονίκης αρχιτέκτονα Παιονίδη.
Άρχισε να κτίζεται το 1894 και τελείωσε το 1903. Το οικόπεδό του είχε έκταση 53.880 τετραγωνικούς πήχεις. Αγοράστηκε το Σεπτέμβριο του 1883 από τον Τούρκο μεγαλοκτηματία Hamdi Bey με δωρεά του Ιωάννου Παπάφη. Συνολικά η αγορά του κόστισε 1.698 λίρες” (Β.Δημητριάδης,1983). Από της έναρξης της λειτουργίας του το Παπάφειο Ορφανοτροφείο "Ο Μελιτεύς", έδωσε δείγματα γραφής στο Ελληνικό Έθνος και σε ειρηνικές περιόδους αλλά και σε δύσκολες ιστορικές στιγμές με τεράστια κοινωνική προσφορά.
Ήταν εκείνο που στάθηκε στον χειμαζόμενο λαό της Θεσ/νίκης και στον λαό της Ελληνικής Μακεδονίας. Πρωτοστάτησε στους Εθνικούς αγώνες, στους Βαλκανικούς Αγώνες προσέφερε καταφύγιο και βοήθεια στους δεινοπαθούντες. Στους απελευθερωτικούς του 1912 - 13 προσέφερε τα πάντα, ακόμη και στο αρχιτεκτονικό του σχέδιο δόθηκε το σχήμα "Ε" για να γίνει ο φάρος που θα θυμίζει στους υπόδουλους Έλληνες Την Ελλάδα την Ελπίδα και την Ελευθερία.
Στις ειρηνικές περιόδους περιέθαλψε τεράστιο αριθμό παιδιών, παιδιών που είχαν ανάγκη περίθαλψης και αγωγής. Τα προετοίμασε για την ένταξή τους στην κοινωνία. Εδώ εδιδάχθησαν κάποια τέχνη, από το Κέντρο βοηθήθηκαν να ακολουθήσουν ανώτερες και ανώτατες σπουδές. Υπάρχουν απόφοιτοι εγκατεστημένοι σ' όλη την Ελλάδα, όλοι άριστοι οικογενειάρχες, Όλοι εμβαπτισμένοι στα διδάγματα του αειμνήστου Ιδρυτή του Ιωάννη Παπάφη. Κατέχουν ηγετικές κοινωνικές θέσεις, και προσφέρουν από την πλευρά τους πλούσιο κοινωνικό έργο.
Κατά τον πρώτο χρόνο της λειτουργίας του ιδρύματος 1903-1904, οι οικότροφοι ήταν 57, το 1909-1910 έγιναν 126 και το 1962 φθάνουν τους 450. Από το 1909 μπήκαν οι βάσεις της Μουσικής, με τη γνωστή Μπάντα του Παπαφείου που τροφοδότησε με μουσικούς τις μπάντες και ορχήστρες όλης της Ελλάδας.
Το ορφανοτροφείο αυτό παράλληλα με τη διαμονή εξασφάλιζε τεχνική εκπαίδευση σε ένα από τα τρία τμήματα του: Ραπτικής, Υποδηματοποιίας και Ξυλουργικής. Αργότερα τα τμήματα αυτά αυξήθηκαν. Έτσι το 1962 υπάρχουν επί πλέον τμήματα Ξυλογλυπτικής, Επιπλοποιίας, Ηλεκτρολογίας, Σιδηρουργικής, Μηχανουργικής και Μηχανοξυλουργικής, τα οποία στεγάζονται στις νέες κτιριακές εγκαταστάσεις που κτίσθηκαν στο πίσω μέρος της αυλής, το 1930 και 1952. Πολλές φορές η αρχική χρήση του ιδρύματος παραβλέπεται προκειμένου να καλυφθούν έκτακτες στεγαστικές ανάγκες.
Παπάφειο Ορφανοτροφείο ~ Ένας αιώνας προσφοράς von KRASODAD
