Τα περισσότερα ζευγάρια όταν αποφασίζουν να «μπούν» στη διαδικασία της εξωσωματικής, μπορεί θεωρητικά να πιστεύουν ότι θα βγουν πάντα νικητές από αυτή. Είναι πολύ σημαντικό, κάποιος να πιστεύει δυνατά και θετικά στην κάθε του προσπάθεια, υπάρχουν όμως οι αντικειμενικές πραγματικές στιγμές που η αλήθεια μπορεί να σοκάρει να απογοητεύει, να θλίβει ένα ζευγάρι. Είναι φυσιολογικό στα ζευγάρια που βιώνουν μία τέτοια εμπειρία να έχουν άγχος και σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό να μετατρέπεται σε χρόνιο στρες. Ερευνητικά έχει αποδειχθεί ότι γυναίκες που υποβάλλονται σε τέτοιες διαδικασίες έχουν τόσο στρες όσο και ασθενείς που έχουν να αντιμετωπίσουν ασθένειες πολύ σοβαρές και επικίνδυνες.
Τα προβλήματα γονιμότητας και η εξωσωματική μπορούν να επιδράσουν:
• στην αίσθηση του ελέγχου
• στα μελλοντικά σχέδια
• στην αίσθηση μίας ικανής προσωπικότητας
• στις σχέσεις με το σύντροφο
•στις διαπροσωπικές σχέσεις
•στην αίσθηση ότι «δεν είμαι φυσιολογικός» – παρέμβαση στη φύση του ανθρώπου μέσω της τεχνολογίας (http://www.ranzcog.edu.au).
Ορισμένες φορές η εξωσωματική μπορεί να υποβάλλει το ζευγάρι αλλά και το συγγενικό περιβάλλον του ζευγαριού σε μεγάλες δοκιμασίες. Προκύπτουν προβλήματα στην επικοινωνία, αισθήματα ενοχής αλλά και η διαφορετική προσέγγιση/αντιμετώπιση της κατάστασης μεταξύ του ζευγαριού μπορεί να επηρεάσει την σχέση και το αρχικό στοιχείο της κοινής τους ένωσης να γίνει ο λόγος για απομάκρυνση και να προκληθούν εντάσεις στην μεταξύ τους σχέση. Παρόλα αυτά δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν μεγαλύτερη συχνότητα χωρισμών ή διαζυγίων στα ζευγάρια που υποβάλλονται σε θεραπείες υπογονιμότητας, αν και τα ζευγάρια που τελικώς χωρίζουν εντοπίζουν τα αίτια του χωρισμού τους στην υπογονιμότητα και τη διαδικασία θεραπείας της.
Είναι αρκετά τα ζευγάρια εκείνα που αφιερώνουν πάρα πολύ χρόνο στην προσπάθεια σύλληψης, ακόμα προγραμματίζουν με μεγάλη ευλάβεια χρόνου τις σεξουαλικές τους επαφές. Ως επακόλουθο, το ζευγάρι αντιλαμβάνεται τη σεξουαλική επαφή κυρίως ως πράξη για την επίτευξη σύλληψης και όχι ως μέσο ευχαρίστησης. Αναπόφευκτα, η σεξουαλική πράξη καταλήγει να αποτελεί μία «υποχρέωση που πρέπει να γίνει» και πολλά ζευγάρια βιώνουν αυτή τη διαδικασία ως μία μεγάλη αλλαγή στη σχέση τους.
Ένα ζευγάρι που πρωταρχικός του λόγος είναι η τεκνοποίηση, «παλεύει» για αυτή του την επιθυμία , ίσως να υπάρχουν πολύ βαθύτεροι λόγοι για την επιμονή ενός ζευγαριού να αποκτήσει παιδί, έτσι ώστε να υποβάλλει τον εαυτό του σε μία τέτοια μακροχρόνια και δύσκολη δοκιμασία όπως εκείνη της εξωσωματικής. Οι λόγοι πάντοτε είναι πολύ προσωπικοί και υποκειμενικοί και δεν μπορούμε να αναφερόμαστε σε γενικεύσεις για ποιον λόγο ο καθείς επιδιώκει την εξωσωματική. Τα ζευγάρια εκείνα που μπαίνουν σ’ αυτό τον κύκλο των συνεχόμενων προσπαθειών αξίζουν τον σεβασμό και την υποστήριξη του περίγυρου τους, διότι είναι πολύ σημαντικό το ζευγάρι να νιώθει οικεία με την προσπάθεια αυτή που κάνει αλλά να γνωρίζει κιόλας ότι σε οποιαδήποτε στιγμή μπορεί να καταφύγει ή να απευθυνθεί σε ένα οικείο του άτομο και να μοιραστεί μαζί του την αγωνία του, τους προβληματισμούς του χωρίς να νιώθει ότι θα κριθεί ή θα απαξιωθεί. Είναι φυσικό ότι με την γέννηση του πρώτου παιδιού η ψυχολογία των γονέων αλλάζει «ωριμάζει». Η δυαδική σχέση του ζευγαριού -των συζύγων- με την γέννηση του πρώτου παιδιού μετατρέπεται σε τριαδική. Η μεγαλύτερη προσοχή και ευθύνη μετατοπίζεται στο τρίτο μέλος της οικογένειας.
Όταν ένα παιδί έρχεται στην ζωή έπειτα από μεγάλη προσπάθεια φυσιολογική, ή υποβοηθούμενη παρατηρούμε ότι οι γονείς νιώθουν μεγάλη ευγνωμοσύνη για το αποτέλεσμα αυτό, ότι επιτέλους μετά από διάφορες δοκιμασίες και μάχες, κρατούν το μωράκι τους στην αγκαλιά τους. Το γεγονός αυτό μπορεί να επιδράσει θετικά στην σχέση τους και να τους φέρει ακόμα πιο κοντά, υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που μπορεί να τους οδηγήσει σε αναθεώρηση της ζωής των συζύγων-γονέων και της σχέσης τους. Αρκετοί μπαμπάδες εμφανίζουν κάποιες αλλαγές στην συμπεριφορά τους και στην εξωτερική τους εμφάνιση, για παράδειγμα παίρνουν αρκετό βάρος, αμελούν την φροντίδα του εαυτού τους. Από την άλλη οι μητέρες παρατηρείται ότι έχουν μία ιδιαίτερη προσκόλληση στο παιδί και παραμελούν την σχέση τους με τον σύντροφο.
Οι Παιδίατροι υποστηρίζουν ότι έως το πρώτο έτος ενός μωρού η σχέση παιδιού-μητέρας είναι πολύ καθοριστική και η προσκόλληση των δυο τους είναι σημαντική και αναπόφευκτη, όταν όμως από εκεί και ύστερα αυτό έχει συνέχεια και το «νόημα της ζωής» βρίσκεται μόνο μέσα από την ύπαρξη του παιδιού τότε η σχέση παραμελείται εντελώς και το ζευγάρι απομακρύνεται πρώτα συναισθηματικά και μετά ως προς τις συνήθεις και τις συνθήκες της ζωής τους, κοιμούνται σε ξεχωριστά κρεβάτια , η σχέση αρχίζει να μετατρέπεται σε συμβατή. Κάτι τέτοιο όπως είναι φυσικό μπορεί να δημιουργεί συναισθηματικές διαταραχές και μεταπτώσεις με αρνητικές συνέπειες στην μεταξύ τους σχέση.Εάν το ζευγάρι αποφασίσει να μείνει μαζί συμβατικά η κατάσταση αυτή που ξεκίνησε από τους ίδιους να καταλήξει να έχει αρνητικές επιπτώσεις σε όλα τα μέλη της οικογένειας, ακόμη και στην ενήλικη ζωή του παιδιού.
Είναι αιτία χωρισμού η ανεπιτυχής εξωσωματική;
Κρίσεις μέσα στην οικογένεια μπορούν να προκληθούν από διάφορες αιτίες. Η σημαντικότερη όμως αιτία μίας συζυγικής σύγκρουσης οφείλεται στο ότι κανείς από το ζευγάρι δεν ενδίδει στον άλλον κατά την συγχώνευση από το Εγώ στο Εμείς. Ή όταν εκείνος που μέχρι τώρα προσαρμοζόταν αρνείτο πλέον να συνεχίσει (Bowen, M. 1996). Η κρίση στο ζευγάρι μπορεί να προκληθεί από εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες. Εσωτερικοί λόγοι είναι τα γεγονότα και ο αιτίες που οφείλονται στην υπαιτιότητα του ίδιου του ζευγαριού, ενώ εξωτερικοί λόγοι είναι εκείνοι που προκαλούνται από κοινωνικές συνθήκες, το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον του ζευγαριού. Το ζευγάρι που μάχεται για την απόκτηση ενός παιδιού και έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της ζωής του στην απόκτηση του, σημαίνει ότι η επιθυμία του είναι μεγάλη και πολύ ισχυρή. Ορισμένα ζευγάρια ξεκινούν από κοινού την προσπάθεια αυτή να αποκτήσουν ένα παιδί και καταλήγουν μαζί στο τέλος αυτής της προσπάθειας και της δοκιμασίας.
Υπάρχουν όμως και ζευγάρια που ναι μεν θέλουν διακαώς την απόκτηση ενός μωρού αλλά τουλάχιστον ο ένας να μην υποστηρίζει με θέρμη την διαδικασία της εξωσωματικής ή να μην πιστεύει εξ” ολοκλήρου σε αυτή την προσπάθεια. Η συνέπεια αυτού είναι ότι η μεγαλύτερη προσπάθεια και η πίστη είναι κυρίως από το ένα μέλος, συνήθως της γυναίκας και αρκετές φορές μπορεί να νιώθει μόνη και στο τέλος μπορεί να απογοητεύεται. Αρκετοί αναρωτιούνται αν η αιτία ενός διαζυγίου είναι η ανεπιτυχής εξωσωματική. Είναι μόνο αυτό ή και κάτι άλλο; Αυτός ο λόγος είναι πολύ βαθύς και με αφορμή το γεγονός της εξωσωματικής το ζευγάρι μπορεί να φέρνει στην επιφάνεια της σχέσης του και άλλα προβλήματα που πιθανόν τα είχε κρυμμένα και δεν επέτρεπε να βγούν στην επιφάνεια. Είναι πολύ λεπτή η ισορροπία του να προσπαθήσει ένα ζευγάρι να ξεπεράσει τα προβλήματα του από κοινού και να προχωρήσει, με το να τα παρατηρήσει να αφήσει αυτό το δύσκαμπτο «αγκάθι» να εισχωρήσει στην ζωή του.
Αρκετοί που έχουν περάσει από την δοκιμασία και τελικώς χώρισαν, υποστηρίζουν ότι «ήταν μία ευκαιρία να δούμε τα πραγματικά αίτια της σχέσης μας, τι μας ένωνε όλα αυτά τα χρόνια, τις μας συνέδεε και εάν συνεχίζουμε από κοινού να θέλουμε τα ίδια πράγματα, να έχουμε κοινούς στόχους, ιδιαίτερα στην δημιουργία οικογένειας –απόκτησης παιδιού». Αρκετά ζευγάρια φτάνουν στο σημείο να χωρίζουν διότι τους είναι αρκετά δύσκολο να διαχειριστούν την αποτυχία. Εύκολα ο ένας ρίχνει τα βαρίδια στον άλλον και αυτό είναι ότι πιο ψυχοφθόρο για την σχέση. Αυτό που κάποτε ένωνε το ζευγάρι τώρα είναι ο λόγος (φαινομενικά) που χωρίζει αυτή την ένωση. Μετά από κάθε διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης ή κύκλο θεραπείας, όταν δεν επιτυγχάνεται μία κύηση, η απογοήτευση βιώνεται τόσο έντονα που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε ψυχική εξουθένωση.
Οι υπογόνιμοι άνθρωποι έχουν συχνά μια ροπή στις αγχώδεις διαταραχές (στρες), νιώθοντας πως έχουν χάσει κάθε έλεγχο. Η αυτοεκτίμηση του ενός ή και των δύο συντρόφων πλήττεται σοβαρά και συχνά νοιώθουν θυμό, μοναξιά, θλίψη. Οι ψυχικές εντάσεις αλλά και οι συγκρούσεις στην καθημερινότητα μέσα στη σχέση του ζευγαριού, συχνά γίνονται δυσβάσταχτες. Όλες αυτές οι αλλαγές στη δυναμική του ζεύγους μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρή απομάκρυνση, καθώς οι σύντροφοι απομονώνονται συναισθηματικά φτάνοντας στο σημείο ή την επιλογή της διακοπής της σχέση τους ή του γάμου τους.
Τί κλονίζει ένα ζευγάρι
Το πως επιδρούν οι κρίσεις και οι συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια έχει να κάνει με την ανάλογη κατανόηση που δείχνουν τα μέλη της απέναντι στα προβλήματα ή σε διάφορα ζητήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν την κάθε φορά. Σε περιόδους έντονης κρίσης είναι πολύ πιθανό να μην μπορούν να καταλάβουν και να κατανοήσουν ο ένας τον άλλον με αποτέλεσμα η υποχώρηση να μοιάζει αποστροφική. Εκείνες τις στιγμές από το ζευγάρι μπορεί να ειπωθούν σκληρές κουβέντες, ο καθένας να νιώσει απέραντη μοναξιά, να κλειστεί στον εαυτό του και αυτό να επιφέρει συνεχείς εντάσεις, εκρήξεις θυμού και απομάκρυνση. Περνώντας η ένταση που κρύβει μία έκρηξη κρίσης τότε μπορεί όταν υπάρχουν βαθιά και πραγματικά συναισθήματα αγάπης μεταξύ τους να καταφέρουν να βγουν νικητές και η εμπιστοσύνη μεταξύ τους να ανθίσει ξανά. Η ανάγκη που έχει ο κάθε σύζυγος από τον άλλο και η ψυχοσωματική ένωση που συμπληρώνει ένα ζευγάρι, προσφέρει και στους δύο πληρότητα και ηρεμία και μόνο τότε μπορούν πραγματικά να βοηθηθούν και να περάσουν στο επόμενο στάδιο της σχέσης τους, Μέσα από μία κρίση στο ζευγάρι υπάρχει η πιθανότητα ωρίμανσης, διότι στην διάρκεια της κρίσης υπάρχει περίπτωση να αποσαφηνιστούν στοιχεία τα οποία ήταν αδιευκρίνιστα στην συζυγική ή στην ευρύτερη οικογενειακή σχέση μέχρι εκείνη την στιγμή.
Θα μπορούσε να ερωτηθεί κάποιος «μα αφού πέτυχε η εξωσωματική γονιμοποίηση, γιατί χώρισαν, τι έφταιξε;». Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω για ένα ζευγάρι είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει το τι επιδιώκει από μία σχέση μπαίνοντας σ’ αυτήν. Και όταν η σχέση αυτή προχωρά και η απόκτηση ενός παιδιού είναι επιθυμία αλλά οι ρόλοι κατά την διάρκεια των προσπαθειών αυτών αλλάζουν, τότε είναι πολύ πιθανό παρ’ότι η διαδικασία είναι επιτυχής στην μεταξύ σχέση του ζευγαριού να έχουν αλλάξει-μετακινηθεί πολλά. Ανάλογα με το ιστορικό κάθε ζευγαριού υπάρχει και η αιτία της. Το σημαντικό είναι ότι η εξωσωματική ως διαδικασία δεν χωρίζει –πάντα- ένα ζευγάρι, αλλά η τροχιά στην οποία έχει μπει η σχέση. Οι ευθύνες, η ενοχές, η ψυχολογική κούραση οδεύουν το ζευγάρι στην απομάκρυνση, αντί να τους φέρει πιο κοντά και όλη αυτή η διαδικασία και δοκιμασία να τους ενώσει καταφεύγουν στον χωρισμό για πολλούς, ιδιαίτερους και προσωπικούς λόγους.
Συμβουλευτική υποστήριξη στα ζευγάρια
Στα εξειδικευμένα κέντρα εξωσωματικής γονιμοποίησης, το επιστημονικό προσωπικό εκτός των ειδικοτήτων των ιατρών παρέχουν συμβουλευτική στα ζευγάρια που απευθύνονται σε εκείνους. Οφείλει κάθε τέτοιο αξιόλογο κέντρο να παρέχει συμβουλευτική είτε εντός του κέντρου του είτε με εξωτερικό συνεργάτη. Η συμβουλευτική διαδικασία βοηθά το ζευγάρι αρχικά να έχει την αίσθηση του ελέγχου του σ’ αυτό που πάει να κάνει, να βελτιώσει την αυτοεκτίμηση του και να πιστέψει στον εαυτό του και στις δυναμικές του. Επίσης, μαθαίνει διάφορες τεχνικές στο πως να διαχειριστεί το άγχος του, ιδίως σε στιγμές έντασης και έντονης συγκινησιακής φόρτισης. Μαθαίνει να νοηματοδοτεί τα τυχόν αρνητικά συναισθήματα και σκέψεις που μπορεί να κάνει. Είναι πολύ πιθανό αυτό κατά την διάρκεια της όλης θεραπείας, να συμβεί ορισμένες φορές, όταν κάτι μπορεί να μην πάει καλά, ή τα αποτελέσματα που περιμένει το ζευγάρι να μην έρχονται στον χρόνο που έχουν –οι ίδιοι- θέσει. Στόχος επίσης της συμβουλευτικής διαδικασίας είναι να μειωθούν τυχόν σωματικά συμπτώματα, κόπωση, κεφαλαλγίες, αϋπνίες….. Μείωση των αρνητικών συναισθημάτων, θλίψη, απομόνωση, πανικός, απογοήτευση, συνεχής αποθάρρυνση (πηγή:emBio medical center)
Φάσεις της συμβουλευτικής διαδικασίας κατά τη διάρκεια θεραπείας της γονιμότητας
Δήμητρα Βαΐτσου
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας BSc-Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία
Λευκωσίας 12, Νέο Ηράκλειο Αττικής, Τ.Κ. 14122
Τηλέφωνο: 213-0243040
Κινητό: 6942-817404
Email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Web: http://dimitravaitsou.blogspot.gr/
