Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, είναι μια παθολογική κατάσταση, κατά την οποία το όξινο περιεχόμενο του στομάχου, ανεβαίνει στον οισοφάγο με ένταση και διάρκεια μεγαλύτερες του φυσιολογικού. Πρέπει να τονίσουμε ότι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση δεν είναι συνώνυμη με την διαφραγματοκήλη.
Μπορεί να υπάρχει παλινδρόμηση με διαφραγματοκήλη, αλλά και χωρίς διαφραγματοκήλη. Η προσπάθεια χειρουργικής θεραπείας της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, αρχίζει την δεκαετία του ’50 με τις προσπάθειες του NISSEN, του BELSEY και ROSSETTΙ, βεβαίως οι επεμβάσεις τότε δεν είχαν καμία σχέση με τις σημερινές, όσον αφορά την τεχνική και τη βαρύτητα.
Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα
Η τυπική εικόνα του ασθενούς με παλινδρόμηση, είναι ένας άνθρωπος που παραπονιέται για «καούρες» στο στομάχι και πίσω από το στέρνο, που παρουσιάζει ερυγές (ρεψίματα), που νοιώθει «φτερούγισμα» στην καρδιά, που το χειμώνα παθαίνει συχνά βρογχίτιδες, ένας ασθενής που κοιμάται με δύο και πλέον μαξιλάρια και παρόλα αυτά το φαγητό μπορεί να ανέβει στον ύπνο του, ένας ασθενής, ο οποίος δυσκολεύεται να σκύψει, που έχει κακή ποιότητα ζωής και μέτρια κοινωνική ζωή, λόγω όλων αυτών των συμπτωμάτων.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση οφείλεται στο γεγονός κακής λειτουργίας των μηχανισμών, που εμποδίζουν το πέρασμα του περιεχομένου του στομάχου, στον οισοφάγο. Αυτοί οι μηχανισμοί δεν αποτελούνται μόνο από τον κατώτερο οισοφάγειο σφικτήρα αλλά και από πρόβλημα συνδέσμων της περιοχής, κινητικότητας του πεπτικού και ανατομικής, εν γένει, κατασκευής. Από αυτό προκύπτει, ότι οι ασθενείς σπάνια ευθύνονται για την παλινδρόμησή τους, το πρόβλημα συνήθως είναι εκ γενετής και χειροτερεύει με το χρόνο.
Οι καταστάσεις που μπορούν να επιβαρύνουν μια παλινδρόμηση, είναι αυτές που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση, όπως η παχυσαρκία, η εγκυμοσύνη κ.λ.π.
Ποια είναι η σωστή θεραπεία της πάθησης
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση στον τόπο μας, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, αντιμετωπίζεται και θεραπεύεται αυθαίρετα. Η σειρά των ειδικοτήτων που την αντιμετωπίζουν είναι ο παθολόγος, ο γαστρεντερολόγος και συνήθως με πολύ μεγάλη καθυστέρηση, ο χειρουργός.
O ασθενής επισκέπτεται το χειρουργό όταν δεν αντέχει πλέον τη μακροχρόνια χρήση φαρμάκων, όταν αντιλαμβάνεται ότι σταματώντας την αγωγή, τα συμπτώματα επανέρχονται και κυρίως όταν πληροφορηθεί ότι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση εγκυμονεί τον κίνδυνο δημιουργίας καρκίνου στην καρδιοοισοφαγική συμβολή. Το τελευταίο πλέον αποτελεί ένα βέβαιο ιατρικό δεδομένο, στο οποίο όμως σπανίως δίδεται η πραγματική του διάσταση.
Δεν είναι όλες οι γαστροοισοφαγικές παλινδρομήσεις υποψήφιες για χειρουργική αντιμετώπιση. Στα πλαίσια της εκτίμησης της πάθησης πρέπει υποχρεωτικά να πραγματοποιηθούν 3 διαγνωστικές εξετάσεις, οι οποίες θα καθορίσουν ποιος ασθενής θα χειρουργηθεί και τι είδους επέμβαση θα κάνει:
• Η γαστροσκόπηση, η οποία θα δείξει την κατάσταση του κατώτερου οισοφάγου και της καρδιοοισοφαγικής συμβολής, δηλαδή του σημείου όπου ο οισοφάγος συναντά το στομάχι, την ύπαρξη οισοφαγίτιδος ή γαστρίτιδος και το σημαντικότερο, την ύπαρξη οισοφάγου του Barret, ο οποίος είναι μια βλάβη του κατώτερου οισοφάγου, η οποία συνίσταται στην ύπαρξη έκτοπου γαστρικού ή εντερικού ιστού, στο σημείο της οισοφαγίτιδος. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι υπάρχουν κύτταρα στον κατώτερο οισοφάγο, τα οποία δεν ανήκουν στην περιοχή και τα οποία αργά ή γρήγορα, μη έχοντας τους μηχανισμούς ελέγχου, θα εξαλλαγούν σε καρκινικά.
• Η PHμετρία (πεχαμετρία), η οποία μετρά την οξύτητα, η οποία ανεβαίνει από το στομάχι στον κατώτερο οισοφάγο.
• Η μανομετρία, η οποία δίνει ακριβείς πληροφορίες για την κινητικότητα του οισοφάγου και την αποτελεσματικότητα της λειτουργίας του κατώτερου οισοφάγειου σφικτήρα.
Η συναξιολόγηση όλων αυτών των εξετάσεων, παίρνει τη μορφή μιας κλίμακας, η οποία λέγεται κλίμακα του De Meester. Η απόφαση για την πραγματοποίηση χειρουργικής επέμβασης, εξαρτάται μόνο από τα αντικειμενικά ευρήματα και από την συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων των εξετάσεων, που προαναφέραμε.
Πρόκειται για καλοήθεις επεμβάσεις τεχνικά απαιτητικές, κατά τις οποίες αποκαθίσταται η ισορροπία στην καρδιοοισοφαγική συμβολή, με αποτέλεσμα να μην υφίσταται πλέον ο συνεχής ερεθισμός του κατώτερου τμήματος του οισοφάγου, από το περιεχόμενο του στομάχου.
Η χειρουργική επέμβαση
Η επέμβαση γίνεται υπό γενική αναισθησία και διαρκεί από 30΄εως 1 ώρα. Γίνεται λαπαροσκοπικά και δεν απαιτείται η τοποθέτηση ξένου υλικού ή αφαίρεση τμήματος του οργάνου. Είναι απολύτως καλοήθης και έγκειται στο στένεμα του διαφράγματος, ούτως ώστε το στομάχι να μην μπορεί πλέον να περάσει στο θώρακα και την κατασκευή μιας αντιπαλινδρομητικής βαλβίδος, η οποία δημιουργείται χρησιμοποιώντας το ίδιο το στομάχι σαν «κασκόλ» γύρω από τον οισοφάγο. Η επέμβαση λέγεται θολοπλαστική κατά NISSEN, με διάφορες παραλλαγές κατά περίπτωση (TOUPET, DOR, LORTAT-JACOB).
Μετά το χειρουργείο και την επιστροφή στο δωμάτιο, ο ασθενής θα σηκωθεί και θα σιτισθεί το ίδιο βράδυ. Η παραμονή στο νοσοκομείο είναι 24-48 ωρών. Για 15 ημέρες ο ασθενής θα ακολουθήσει συγκεκριμένες διατροφικές οδηγίες και θα παίρνει φάρμακα, για την πλήρη θεραπεία της οισοφαγίτιδάς του. Μετά από αυτή τη χρονική περίοδο δεν απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στη διατροφή, ούτε θεραπεία με γαστροπροστατευτικά τύπου Losec, Nexium, Pariet, Controloc, κ.λ.π. Μακροχρόνια, θα εξαφανισθεί πλήρως μια μικρή δυσκολία στην κατάποση (δυσφαγία) και η ζωή θα γίνει απολύτως φυσιολογική χωρίς φάρμακα.
Ακούγονται πολλά για τη ρομποτική αντιμετώπιση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Η θεραπεία της είναι λαπαροσκοπική αλλά η ρομποτική προσέγγιση δεν έχει δείξει κανένα πλεονέκτημα και ευθύνεται για παράλογη αύξηση του κόστους.
Σε περίπτωση που υπάρχει στην περιοχή καρκινική εξαλλαγή, το είδος και η βαρύτητα της επέμβασης αλλάζουν για να καταστεί δυνατή η αντιμετώπιση της επικίνδυνης, πλέον για τη ζωή, νόσου.
