Επέμβαση καρδιάς μέσα από κλειδαρότρυπα;
Αγγελιοφόρος, Ιούλιος 2009
Ιατρός, Καρδιοχειρουργός: Βασίλης Γουλιέλμος
Γιατί όχι; Εδώ και πέντε χρόνια στη Θεσσαλονίκη γίνονται επεμβάσεις καρδιάς χωρίς να ανοιχτεί το στέρνο. Ο καρδιοχειρουργός χρησιμοποιεί ενδοσκόπια – κάμερες και μικρές τομές δίχως να βλέπει όλη την καρδιά σε ένα πλάνο, αλλά μόνο αυτό που εκάστοτε χρειάζεται, σαν να βλέπει την καρδιά μέσα από μια κλειδαρότρυπα.
Η ιδέα δεν είναι καινούργια και ξεκίνησε όταν κάποιοι αναρωτήθηκαν γιατί να ανοίγει όλο το στέρνο όταν η χειρουργική επέμβαση αυτή καθαυτή γίνεται σε μια μικρή επιφάνεια μόλις 4-5 εκατοστών.
Την ιδέα αυτή ασπάσθηκαν οι καρδιοχειρουργοί από τους γυναικολόγους και τους γενικούς χειρουργούς που είχαν ξεκινήσει νωρίτερα. Έτσι για πρώτη φορά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο το 1996 κάναμε με επιτυχία στη Δρέσδη της Γερμανίας επέμβαση μιτροειδούς βαλβίδας μέσα από μια μικρή τρύπα χωρίς να ανοιχτεί το στέρνο. Σ’ αυτή την επέμβαση ο καρδιοχειρουργός δεν ανοίγει το στέρνο με τη μεγάλη μέση στερνοτομή στη μέση του στήθους, αλλά με μικρές τομές από τη δεξιά μεριά του θώρακα φτάνει ως την καρδιά και την χειρουργεί χρησιμοποιώντας κάμερες, ενδοσκόπια και ειδικά μακρά και λεπτά (ενδοσκοπικά) εργαλεία. Με αυτή την τεχνική δυνατές είναι επεμβάσεις τόσο πλαστικής (διόρθωσης) της μιτροειδούς βαλβίδας όσο και αντικατάστασης.
Όταν ξεκινήσαμε στη Θεσσαλονίκη τις ενδοσκοπικές επεμβάσεις καρδιάς, επιλέξαμε σαν πρώτες, εγχειρίσεις σύγκλεισης μεσοκολπικής επικοινωνίας (τρύπας μέσα στην καρδιά) και κατόπιν περάσαμε και στις βαλβίδες.
Μένοντας πιστοί στη ιδέα των μικρών τομών προχωρήσαμε σε παρόμοιες επεμβάσεις και για την αορτική βαλβίδα. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι δεν αναφερόμαστε στις ενδοαυλικές επεμβάσεις ή σε επεμβάσεις τοποθέτησης αορτικής βαλβίδας από το πλάι του στέρνου που γίνονται μόνο για ασθενείς με πολύ επιβαρημένη υγεία, καθώς το αποτέλεσμα αυτών έχει περιορισμένη διάρκεια (μόνο λίγα χρόνια). Εδώ και αρκετό καιρό πραγματοποιούμε στη Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης και όλες τις επεμβάσεις αορτικής βαλβίδας μέσω μιας μικρής τομής περίπου 7cm χωρίς να ανοίγουμε όλο το στέρνο, είτε πρόκειται για πλαστική διόρθωση της βαλβίδας είτε για αντικατάσταση αυτής με βιολογική (χοιρινή αν και δεν είναι χοιρινή) ή μεταλλική (αν και δεν είναι ούτε αυτή μεταλλική). Τα πλεονεκτήματα; Πολλαπλά. Πρώτα απ’ όλα αφού δεν ανοίγει το στέρνο δεν υπάρχει περίπτωση να μην κολλήσει πάλι και οι ασθενείς που υποβάλλονται σε αυτές τις επεμβάσεις μπορούν άμεσα να επανέλθουν στην καθημερινές δραστηριότητές τους χωρίς επιφυλάξεις. Έτσι μετά από αυτή την επέμβαση δεν συστήνουμε στους ασθενείς μας περίοδο μειωμένης σωματικής δραστηριότητας για να δώσουμε χρόνο στο κόκαλο να δέσει. Είναι επίσης αυτονόητο ότι όσο μικρότερη η τομή, τόσο μικρότερη και η ζημιά και τόσο μικρότερες και οι πιθανότητες επιπλοκών αλλά και οι μετεγχειρητικές ενοχλήσεις.
Κάποιος ασθενής μου είπε πως το μόνο που βλέπει εκείνος από την επέμβαση είναι η τομή και δεν είχε άδικο. Σ’ αυτή την περίπτωση βέβαια πρόκειται μάλλον για αυτό που δεν βλέπει κανείς, μια και τέτοιου είδους τομές είναι τόσο μικρές που πολλές φορές πρέπει κανείς να ψάξει για να τις βρει. Έτσι προκύπτει και ένα άλλο μεγάλο πλεονέκτημα αυτών των επεμβάσεων που είναι και το αισθητικό αποτέλεσμα, που δεν αλλοιώνει την εξωτερική εμφάνιση απ’ τη μια αλλά και δεν υπενθυμίζει συνέχεια στον χειρουργημένο ασθενή ότι έκανε επέμβαση καρδιάς δημιουργώντας του έτσι ψυχολογικά προβλήματα. Αυτές οι επεμβάσεις γίνονται στη κλινική μας σε καθημερινό επίπεδο μέσα από κλειδαρότρυπα, όχι για να κρυφοκοιτάμε εμείς αλλά για να κρυφολένε οι ασθενείς μας ότι έκαναν επέμβαση καρδιάς μια και κανείς δεν τους πιστεύει.
Η επιστήμη της καρδιοχειρουργικής την τελευταία δεκαετία προχωράει με μεγάλα βήματα κάνοντας μικρές τομές. Αυτές οι επεμβάσεις είναι ακόμη καινούργιες στον τόπο μας, αλλά ευχόμαστε όχι για πολύ ακόμη. Και όταν θα αρχίσουν να γίνονται ρουτίνα και σε όλη την Ελλάδα, σίγουρα νεότερες τεχνικές θα δουν το φως της ημέρας παίρνοντας τη θέση των παλιών για μια πιο μοντέρνα καρδιοχειρουργική, με μεγαλύτερη επιτυχία για τον γιατρό και για περισσότερη υγεία και ευτυχία για τον ασθενή.
Δρ. Βασίλης Γουλιέλμος
Αναπλ. Καθηγητής Καρδιοχειρουργικής, Πανεπ. Δρέσδης Γερμανίας
Αγγελιοφόρος, Ιούλιος 2009
