Τιμές αναφοράς της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης
Η τιμή της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης εκφράζεται σε εκατοστιαίο ποσοστό της ολικής αιμοσφαιρίνης. Στα φυσιολογικά άτομα η τιμή αυτή, αν και διαφέρει στις διάφορες μεθόδους προσδιορισμού της, είναι η εξής: HbA1 (A1a, A1b, A1c) = 5,0 - 8,0%, μέση τιμή 6,5% HbA1c = 4,5 - 6,5%, μέση τιμή 5,0% Στους διαβητικούς ασθενείς, στους οποίους δεν ελέγχονται τα επίπεδα της γλυκόζης, η τιμή του αιμοσφαιρινικού κλάσματος είναι σαφώς αυξημένο (2 - 3 φορές πάνω από τη φυσιολογικό).
Στο σακχαρώδη διαβήτη η τιμή της γλυκόζης στο αίμα κυμαίνεται μέσα στο 24ωρο, αλλά και από ημέρα σε ημέρα, λόγω διαφόρων παραγόντων (δίαιτα, φάρμακα), ενώ τα επίπεδα της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης παραμένουν σταθερά. Έτσι ο προσδιορισμός του αιμοσφαιρινικού κλάσματος HbA1c αποτελεί τον καλύτερο δείκτη ελέγχου της θεραπείας του σακχαρώδη διαβήτη, από ότι ο προσδιορισμός της γλυκόζης στο αίμα, γιατί η HbA1c καλύπτει το μεταβολισμό της γλυκόζης για 8-10 εβδομάδες, ενώ η γλυκόζη για ένα 24ωρο.
Αν οι τιμές γλυκόζης αίματος είναι υψηλές, η γλυκόζη δεσμεύεται μόνιμα από την αιμοσφαιρίνη και η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη παραμένει μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής τους περίπου δηλαδή για 4 μήνες. Δεδομένου ότι η HbA1c μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι σταθερή για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, μια εξέταση γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης δείχνει τη μέση τιμή γλυκόζης στο αίμα τους τελευταίους 4 μήνες. Επομένως το ποσοστό της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης αυξάνεται στο σακχαρώδη διαβήτη και είναι ευθέως ανάλογο με τα επίπεδα σακχάρου αίματος νηστείας, τα μεταγευματικά επίπεδα σακχάρου καθώς επίσης και με το σάκχαρο των ούρων 24ωρου.
Ερμηνεία εργαστηριακών αποτελεσμάτων για τη ΗβΑ1c
Τα εργαστηριακά αποτελέσματα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την τεχνική ανάλυσης, την ηλικία του ατόμου και την βιολογική μεταβολή ανάμεσα σε δύο άτομα. Δηλαδή δύο άτομα με την ίδια μέση τιμή γλυκόζης μπορεί να έχουν τιμή γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, η οποία να διαφέρει ως και 3 ποσοστιαίες μονάδες. Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι αναξιόπιστα σε πολλές περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα μετά από απώλεια αίματος, μετά από μετάγγιση αίματος, αναιμία, νεφρική ανεπάρκεια, ηπατική νόσο, μετά από χορήγηση υψηλών δόσεων βιταμίνης C ή μετά από θεραπεία με ερυθροποιητίνη.
Η συνεχής αύξηση της γλυκόζης στο αίμα και συνεπώς και της HbA1c, αυξάνουν τον κίνδυνο μακροχρόνιων αγγειακών επιπλοκών του διαβήτη, όπως είναι η στεφανιαία νόσος, η καρδιακή προσβολή, η καρδιακή ανεπάρκεια, η νεφρική ανεπάρκεια, η τύφλωση, η στυτική δυσλειτουργία, η νευροπάθεια (απώλεια της αίσθησης, ιδίως στα πόδια), η γάγγραινα, η γαστροπάρεση και η κακή επούλωση των πληγών. Χαμηλά επίπεδα HbA1c παρατηρούνται σε ασθενείς με ερυθρά αιμοσφαίρια με μικρό χρόνο ζωής, όπως σε έλλειψη γλυκόζη-6-φωσφορική αφυδρογονάση (G6PD), δρεπανοκυτταρική αναιμία ή άλλες καταστάσεις που προκαλούν πρόωρο θάνατο των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Αντίστοιχα υψηλά επίπεδα HbA1c παρατηρούνται σε ασθενείς με παρατεταμένο χρόνο ζωής των ερυθρών αιμοσφαιρίων, όπως σε ανεπάρκεια Β12 ή φυλλικού οξέος.
Ενδείξεις για το προσδιορισμό της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης
Η εξέταση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης συνίσταται:
1.Για τον έλεγχο της γλυκόζης του αίματος σε άτομα με προ-διαβήτη.
2.Για την παρακολούθηση των επιπέδων της γλυκόζης αίματος σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη.
Η American Diabetes Association συνιστά η εξέταση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης να πραγματοποιείται τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, με την προϋπόθεση ότι ακολουθούν στοχευμένη θεραπεία και έχουν σταθερό γλυκαιμικό δείκτη, ενώ κάθε τρεις μήνες σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη στους οποίους έχει γίνει αλλαγή στη θεραπεία ή δεν έχουν σταθεροποιημένα τα επίπεδα της γλυκόζης αίματος. Η μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης δεν πρέπει να γίνεται όταν υπάρχει αλλαγή στη διατροφή ή στη θεραπεία εντός 6 εβδομάδων.
Επίσης η δοκιμασία της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης προϋποθέτει ερυθρά αιμοσφαίρια με φυσιολογική διαδικασία ωρίμανσης και φυσιολογικά ποσοστά των τύπων της αιμοσφαιρίνης. Ως εκ τούτου, άτομα με πρόσφατη απώλεια αίματος, αιμολυτική αναιμία ή γενετικές διαφοροποιήσεις στη μοριακή δομή της αιμοσφαιρίνης (αιμοσφαιρινοπάθειες), όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία, καθώς και όσα έχουν πρόσφατα αιμοδοτήσει δεν είναι κατάλληλα για την δοκιμασία της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης.
Οι συγκεντρώσεις της αιμοσφαιρίνης Α1 είναι αυξημένες, τόσο σε ασθενείς με διαβήτη όσο και σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια, όταν χρησιμοποιείται ως δοκιμασία μέτρησης η χρωματογραφία ιοντοανταλλαγής. Η μέθοδος του θειοβαρβιτουρικού οξέος δείχνει, ότι ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια έχουν τιμές γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης παρόμοιες με εκείνες που παρατηρήθηκαν σε φυσιολογικά άτομα, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι υψηλές τιμές σε αυτούς τους ασθενείς είναι αποτέλεσμα της δέσμευσης της αιμοσφαιρίνης με κάποια άλλη ουσία. Στην αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία, η συγκέντρωση της αιμοσφαιρίνης Α1 είναι μη ανιχνεύσιμη. Η χορήγηση πρεδνιζολόνης (PSL), θα επιτρέψει την ανίχνευση της HbΑ1. Ενώ η εναλλακτική δοκιμασία της φρουκτοζαμίνης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση της μέσης τιμής των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα των προηγουμένων 2-3 εβδομάδων.
Πόσο συχνά θα πρέπει να γίνεται η μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης;
Η συχνότητα μέτρησης της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης εξαρτάται από το αν ένας συγκεκριμένος ασθενής πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη και από την τιμή της τελευταίας μέτρησής του.
• Αν η εξέταση έγινε, για να ελέγξουμε την ύπαρξη σακχαρώδη διαβήτη και η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη ήταν μικρότερη από 5.7 (που σημαίνει πως ο ασθενής δεν έχει σακχαρώδη διαβήτη), η μέτρηση θα πρέπει να επαναληφθεί μετά από 3 έτη, εκτός αν ο θεράπων ιατρός κρίνει διαφορετικά ή προκύψουν νέα δεδομένα (π.χ σημαντική πρόσληψη βάρους, ακινητοποίηση, λήψη γλυκοκορτικοειδών)
• Αν η εξέταση έγινε, για να ελέγξουμε την ύπαρξη σακχαρώδη διαβήτη και η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη ήταν μεταξύ 5.7 και 6.4 (που σημαίνει πως ο ασθενής δεν έχει τώρα σακχαρώδη διαβήτη, αλλά βρίσκεται σε σημαντικό κίνδυνο εμφάνισης στο μέλλον) η μέτρηση θα πρέπει να επαναλαμβάνεται ετησίως.
• Αν πρόκειται για ασθενή με γνωστό σακχαρώδη διαβήτη με ικανοποιητική ρύθμιση, η μέτρηση θα πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά εξάμηνο.
• Αν πρόκειται για ασθενή με γνωστό σακχαρώδη διαβήτη χωρίς ικανοποιητική ρύθμιση ή με πρόσφατη αλλαγή της χορηγούμενης αγωγής, η μέτρηση θα πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά τρίμηνο.
Στην εγκυμοσύνη χρειάζεται πάντα να γίνεται εξέταση γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης;
Ναι. Ο γιατρός σας θα ελέγξει τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη σας, αν σχεδιάζετε να μείνετε έγκυος. Οι υψηλές μετρήσεις μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη του εμβρύου και γι’ αυτό είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να μειώσετε τις τιμές κάτω του 6% πριν την εγκυμοσύνη.
